Αυστρία: Προς συνασπισμό ηττημένων μετά τη νίκη της Ακροδεξιάς

Για «συντριπτική νίκη» του Κόμματος της Ελευθερίας (FPÖ) κάνει λόγο ο αυστριακός Τύπος, αναφερόμενος στο αποτέλεσμα των χθεσινών εκλογών.

Το ακροδεξιό κόμμα του Χέρμπερτ Κικλ κερδίζει για πρώτη φορά από το 1945 την πρωτιά, αφήνοντας στην δεύτερη θέση το κεντροδεξιό Λαϊκό Κόμμα (ÖVP) του καγκελάριου Καρλ Νεχάμερ και στην τρίτη το Σοσιαλιστικό Κόμμα (SPÖ). Ο σχηματισμός κυβέρνησης ωστόσο δεν θα είναι εύκολη υπόθεση.

Κατά τα τελικά αποτελέσματα, που δημοσιοποιήθηκαν, το FPÖ συγκέντρωσε 28,8%, αυξάνοντας τις δυνάμεις του κατά 12,6 μονάδες από τις εκλογές του 2019, επιβεβαιώνοντας τις δημοσκοπήσεις που το ήθελαν να πλησιάζει το 29%. Το ÖVP έχασε 11,1 μονάδες και περιορίστηκε στο 26,3%, ενώ το SPÖ έμεινε στο 21,1%, με ποσοστό κατά ο,08% χαμηλότερο από αυτό των προηγούμενων εκλογών. Οι φιλελεύθεροι NEOS πέρασαν στην τέταρτη θέση με 9,25% (+1,1%), αφήνοντας πίσω τους συγκυβερνώντες Πράσινους με 8,3% και απώλειες 5,6 μονάδων.

Με βάση τα ποσοστά, μαθηματικά είναι εφικτοί τρεις δικομματικοί συνασπισμοί: FPÖ-ÖVP, σχήμα που έχει επαναληφθεί ήδη δύο φορές και θα είχε 108 από τις 183 έδρες· ο κλασικός «μεγάλος» συνασπισμός ÖVP-SPÖ, αλλά με μόλις 93 έδρες και πλειοψηφία μίας έδρας και ο —μάλλον απίθανος— FPÖ-SPÖ και 97 έδρες. Υπάρχει βεβαίως πιθανότητα τρικομματικού συνασπισμού, με την συμμετοχή κάποιου από τα μικρότερα κόμματα. Ο καγκελάριος Καρλ Νεχάμερ δεν έχει αποκλείσει την πιθανότητα νέου συνασπισμού με το Κόμμα της Ελευθερίας, απορρίπτει όμως την συνεργασία με τον ίδιο τον Χέρμπερτ Κικλ, παρότι ο τελευταίος έχει δηλώσει επανειλημμένα ότι επιθυμεί να γίνει «καγκελάριος του λαού».

Προσπάθεια συνασπισμού δυνάμεων 

Ο ομοσπονδιακός πρόεδρος Αλεξάντερ φαν ντερ Μπέλεν (Πράσινοι) άφησε ασαφές το σε ποιον θα αναθέσει την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης. Ανέφερε ότι θα έχει συνομιλίες με όλα τα κόμματα. «Τώρα είναι η στιγμή να προσεγγίσουμε ο ένας τον άλλον, να βρούμε λύσεις και συμβιβασμούς. Μπορεί να χρειαστεί κάποιος χρόνος, αλλά θα πρόκειται για χρόνο που ξοδεύτηκε σωστά», δήλωσε ο πρόεδρος, ο οποίος παλαιότερα είχε υπονοήσει ότι θα μπορούσε να αρνηθεί να δώσει την εντολή στον κ. Κικλ.

Σε όποιον και αν δώσει ο πρόεδρος της Αυστρίας την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης τα επόμενα 24ωρα, γερμανόφωνες εφημερίδες εικάζουν ότι πιθανότατα θα σχηματιστεί μια τριμερής συμμαχία του Λαϊκού Κόμματος με τους Σοσιαλδημοκράτες και τους Φιλελεύθερους του Neos, πράγμα που σημαίνει ότι η επόμενη κυβέρνηση της Αυστρίας θα είναι ένας συνασπισμός των ηττημένων των εκλογών και θα παραμείνει καγκελάριος ο Καρλ Νεχάμερ, που υπόσχεται «σταθερότητα» και «κεντρώα πολιτική».

Αν υλοποιηθεί αυτό το σενάριο δεν αναμένονται σημαντικές αλλαγές στην Αυστρία, αφού το Neos, μολονότι με 9% βγήκε ενισχυμένο από τις κάλπες, δεν είναι τόσο δυνατό ώστε να μπορέσει να επιβάλει μια φιλελεύθερη οικονομική ατζέντα με κατάργηση επιδοτήσεων και ανατροπές στην πολιτική της χώρας, η οικονομική ανάπτυξη της οποίας είναι αναιμική εδώ και χρόνια, το κοινωνικό σύστημα είναι άκαμπτο και ο πληθωρισμός παραμένει στάσιμος σε επίπεδο ρεκόρ στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ποιος είναι ο Χέρμπερτ Κικλ

Ο θριαμβευτής των εκλογών είναι ίσως ο πιο πολωτικός πολιτικός στην Αυστρία. Η προκλητική ρητορική και οι τουλάχιστον αμφιλεγόμενες δηλώσεις του δεν επιτρέπουν να περάσει απαρατήρητος, παρότι ο 55χρονος ηγέτης του FPÖ θεωρείται μάλλον ακοινώνητος.

«Οι αιτούντες άσυλο θα πρέπει στο εξής να συγκεντρώνονται όλοι σε ένα σημείο», έχει πει αναφερόμενος στο μεταναστευτικό, κάτι που ερμηνεύθηκε ως έμμεση αναφορά σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, ενώ δηλώσεις του τύπου «περισσότερο θάρρος για το βιεννέζικο αίμα μας — οι πολλοί ξένοι δεν κάνουν καλό σε κανέναν», μάλλον δεν χρειάζονται σχολιασμό, ούτε η τοποθέτησή του ότι «οι νόμοι πρέπει να ακολουθούν την πολιτική και όχι η πολιτική τους νόμους» και ότι οι μετανάστες θα πρέπει να απελαύνονται ακόμη και χωρίς δικαστική διαδικασία.

Στο ίδιο πνεύμα, κατά την διάρκεια μάλιστα της θητείας του ως υπουργού Εσωτερικών, έχει δηλώσει ότι οι συμφωνίες για τα ανθρώπινα δικαιώματα «μας εμποδίζουν να κάνουμε αυτό που πρέπει». Τα πρόσφατα περιστατικά, με την ακύρωση των συναυλιών της Τέιλορ Σουίφτ στην Βιέννη, λόγω ισλαμιστικής απειλής και τον βοσνιακής καταγωγής Αυστριακό που βρέθηκε ένοπλος μπροστά στο ισραηλινό προξενείο του Μονάχου, έριξαν απλώς περισσότερο νερό στον μύλο του.

Ενόψει των εκλογών, ο Χέρμπερτ Κικλ φρόντισε επίσης να «εξαφανίσει» οτιδήποτε κινείτο ακόμη δεξιότερά του, «υιοθετώντας» το «Κίνημα της Ταυτότητας» του Μάρτιν Ζέλνερ, το οποίο περιέγραψε ως «ενδιαφέρον εγχείρημα που αξίζει να στηριχθεί» και ως «μη-κυβερνητική οργάνωση».

Ανεξαρτήτως πάντως του πώς τον βλέπει ο κ. Κικλ, ο Μάρτιν Ζέλνερ είναι ηγετική προσωπικότητα του νεοναζιστικού ακτιβισμού στην Ευρώπη, εμπνευστής του «Σχεδίου Μαδαγασκάρη» (προβλέπει υποχρεωτική απέλαση εκατομμυρίων μεταναστών σε κάποια χώρα που θα τους υποδεχτεί, έναντι οικονομικών ανταλλαγμάτων), το οποίο, όπως αποκαλύφθηκε, συζητούσε πριν από έναν χρόνο με γερμανούς ομοϊδεάτες του από την Εναλλακτική για την Γερμανία (AfD), σε μυστική συνάντηση στο Βρανδεμβούργο. Έκτοτε του έχει επιβληθεί απαγόρευση εισόδου στην Γερμανία.

Ο κ. Κικλ υποστηρίζει τον Βλαντίμιρ Πούτιν και την συνέχιση των προμηθειών ενέργειας από την Ρωσία. Τον Μάρτιο του 2022 είχε δηλώσει ότι ευθύνονται και οι δύο πλευρές για τον πόλεμο στη Ουκρανία και ότι οι κυρώσεις που έχουν επιβληθεί στην Ρωσία συνιστούν παραβίαση της ουδετερότητας της Αυστρίας, η οποία είναι γεγονός ότι δυσανασχετεί για την αποχώρηση του ρωσικού χρήματος. Όταν ο ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι μίλησε στο αυστριακό κοινοβούλιο, ο Χέρμπερτ Κικλ βγήκε επιδεικτικά από την αίθουσα.

Η στάση του εντάσσεται με συνέπεια στην προσπάθεια να «πουλήσει» τον εαυτό του ως αδιάφθορο και αντισυστημικό. Ο Χέρμπερτ Κικλ, ο οποίος σπούδασε Φιλοσοφία και Ιστορία, αλλά δεν πήρε ποτέ πτυχίο, θήτευσε ως λογογράφος στο πλευρό του Γεργκ Χάιντερ και τελικά κατάφερε να ξεπεράσει τον δάσκαλό του.

Αντιδράσεις

Με την ανακοίνωση των πρώτων αποτελεσμάτων, στη Βιέννη διοργανώθηκαν αμέσως διαδηλώσεις κατά της ακροδεξιάς.

Η Διεθνής Επιτροπή του Άουσβιτς, η οποία ιδρύθηκε από επιζώντες του ναζιστικού στρατοπέδου συγκέντρωσης και εξόντωσης Άουσβιτς-Μπιρκενάου, εξέδωσε ανακοίνωση στην οποία επισημαίνεται ότι «η άνοδος της ακροδεξιάς προσθέτει ένα νέο, ανησυχητικό κεφάλαιο» στους φόβους και τις ανησυχίες των επιζώντων του Ολοκαυτώματος. Ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής Κρίστοφ Χόιμπνερ εξέφρασε την ελπίδα ότι «οι αυστριακοί δημοκράτες θα αντιταχθούν στη λήθη της ιστορίας και στην ιδεολογία των παλαιών και νέων ακροδεξιών εξτρεμιστών, για το καλό της χώρας και της Ευρώπης».