Υποχρεωτική ασφάλιση επιχειρήσεων έναντι φυσικών καταστροφών: Με δύο αρνητικές απαντήσεις από ασφαλιστικές εξαιρούνται της υποχρέωσης

Οι εξαιρέσεις της υποχρεωτικής ασφάλισης επιχειρήσεων έναντι φυσικών καταστροφών κρίθηκαν αναγκαίες για μια σειρά από λόγους και κυρίως γιατί επιβάρυναν επιχειρήσεις που δυσκολεύονται να επιβιώσουν.

Ειδικότερα, με Κοινή Υπουργική Απόφαση που εξέδωσαν τα υπουργεία Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Ανάπτυξης, Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης, ρυθμίζονται όλα τα ζητήματα που αφορούν την υποχρέωση ασφάλισης επιχειρήσεων έναντι φυσικών καταστροφών, η οποία τέθηκε σε ισχύει από την 1η Ιουνίου 2025.

Με το άρθρο 5 του ν. 5116/2024, που ψηφίσθηκε την 1η Ιουλίου 2024, προβλέφθηκε η υποχρέωση ασφάλισης των εγκαταστάσεων και του εξοπλισμού επιχειρήσεων, τουλάχιστον σε ποσοστό 70% του συνολικού ενεργητικού τους, για τους κινδύνους της δασικής πυρκαγιάς, πλημμυρών και σεισμού.

Η ΚΥΑ προβλέπει τα εξής:

Α) Στο πεδίο εφαρμογής εμπίπτουν επιχειρήσεις, των οποίων τα ετήσια ακαθάριστα έσοδα υπερβαίνουν το ποσό των 500.000 ευρώ.

Β) Από την υποχρεωτική ασφάλιση, εξαιρούνται:

α) το Δημόσιο, οι φορείς του δημοσίου τομέα και η Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου Α.Ε.,

β) οι αυθαίρετες κατασκευές που αποκλείονται από την κρατική αρωγή,

γ) τα πλοία, τα τρένα, τα εναέρια και εν γένει μεταφορικά μέσα που εντάσσονται στην έννοια του εξοπλισμού,

δ) οι πάσης φύσεως εναέριες, υπόγειες και υποθαλάσσιες υποδομές, συμπεριλαμβανομένων των ορυχείων,

ε) αγροτικές καλλιέργειες, φυτική παραγωγή, ιχθυοκαλλιέργειες και ζωικό κεφάλαιο και

στ) οι νεοσύστατες επιχειρήσεις που δεν έχουν ακόμα δημοσιευμένες οικονομικές καταστάσεις.

Γ) Επιπλέον, προβλέπεται η διαδικασία εξαίρεσης για όσες επιχειρήσεις δεν μπορούν να ασφαλιστούν, για ορισμένους ή όλους τους κινδύνους και για ορισμένα ή όλα τα στοιχεία του ενεργητικού τους.

Ύστερα από τη λήψη δύο αρνητικών απαντήσεων σε αιτήματα ασφάλισης από διαφορετικές ασφαλιστικές εταιρείες, οι εν λόγω επιχειρήσεις εξαιρούνται από την υποχρέωση ασφάλισης για περίοδο δύο ετών. Αν μετά την πάροδο αυτού του χρονικού διαστήματος, λάβουν εκ νέου δύο αρνητικές απαντήσεις από ισάριθμες ασφαλιστικές εταιρείες, η εξαίρεσή τους από την υποχρέωση ασφάλισης για φυσικές καταστροφές καθίσταται μόνιμη.

Δ) Στις επιχειρήσεις που δεν συμμορφώνονται με τις υποχρεώσεις της ΚΥΑ επιβάλλεται από την Διυπηρεσιακή Μονάδα Ελέγχου Αγοράς (ΔΙΜΕΑ) αυτοτελές διοικητικό πρόστιμο ύψους δέκα χιλιάδων (10.000) ευρώ.

Η υπόχρεη επιχείρηση οφείλει, εντός 30 ημερών από την κοινοποίηση της πράξης επιβολής του προστίμου, να ασφαλιστεί, διαφορετικά το πρόστιμο διπλασιάζεται.

Η αντίδραση του Εμπορικού Συλλόγου Πειραιά

Ο Εμπορικός Σύλλογος Πειραιώς χαιρετίζει την έκδοση της κοινής υπουργικής απόφασης για την υποχρεωτική ασφάλιση επιχειρήσεων έναντι φυσικών καταστροφών, η οποία περιλαμβάνει -για πρώτη φορά- ρητή πρόβλεψη εξαίρεσης από την υποχρέωση ασφάλισης για όσες επιχειρήσεις αποδεδειγμένα λαμβάνουν αρνητικές απαντήσεις από δύο ασφαλιστικές εταιρείες.

Η δυνατότητα μόνιμης εξαίρεσης μετά από δύο διαδοχικά απορριπτικά αιτήματα, όπως αναφέρει η ανακοίνωση, δίνει ανάσα σε εκατοντάδες επιχειρήσεις που, είτε λειτουργούν σε κτήρια παλαιότητας (ιδίως προ του 1960), είτε βρίσκονται σε περιοχές ή κλάδους που χαρακτηρίζονται από τις ασφαλιστικές ως «υψηλού κινδύνου». Ωστόσο, παραμένουν ανοιχτά κρίσιμα ζητήματα:

Δεν δόθηκε η δυνατότητα εναλλακτικής συμμόρφωσης μέσω υπεύθυνης δήλωσης, με την οποία ο επιχειρηματίας θα μπορούσε να παραιτηθεί από το δικαίωμα κρατικής αποζημίωσης, χωρίς όμως να τιμωρείται. Το αίτημα για επιλογή «αυτοαποκλεισμού» με υπεύθυνη δήλωση παραμένει ανεκπλήρωτο, παρότι αποτελεί πρακτική άλλων ευρωπαϊκών χωρών.

Η επιβολή υψηλού διοικητικού προστίμου 10.000 ευρώ στις επιχειρήσεις και μάλιστα ο διπλασιασμός σε περίπτωση μη τακτοποίησης εντός 30 ημερών, δημιουργεί οικονομική πίεση και πλήττει την μικρομεσαία επιχειρηματικότητα.

Ο Εμπορικός Σύλλογος Πειραιώς ζητεί από την Πολιτεία να επανεξετάσει το πλαίσιο των διοικητικών προστίμων και να υπάρξει πρόβλεψη για υπεύθυνη δήλωση απαλλαγής από την κρατική αρωγή, ως μέσο συμμόρφωσης, χωρίς ποινές.

«Η Πολιτεία οφείλει να προστατεύει την επιχειρηματικότητα, αλλά και να αναγνωρίζει τα όρια της πραγματικότητας. Η ασφάλιση έναντι φυσικών καταστροφών είναι αναγκαία, αλλά δεν μπορεί να γίνει τιμωρητική υποχρέωση για όσους δεν έχουν την δυνατότητα να την υλοποιήσουν» υπογραμμίζει ο Εμπορικός Σύλλογος Πειραιώς.